12/07/2013

1787. Скарга гарадэнцаў на Бутрымовіча


Выпіс з кніг земскіх Пінскага павета 1787 року месяца студзеня 21 дня.
Перад актамі земскімі Пінскага павета з’явіўшыся асабіста Багдан Баярын войт, Мартын Яроміч, Васько Гмір, Аніська Пешка, мяшчане і абываталі мястэчка Гарадной сваім і ўсіх вышэйназванага мястэчка жыхароў імем найурачыстым чынам скардзіліся і пратэставаліся на паноў Міхала графа Агінскага вялікага гетмана Вялікага княства Літоўскага, войта і Матэвуша Бутрымовіча падстарасту Пінскага таго ж мястэчка Гарадное арандоўнага ўладальніка, таксама на пана Сандэцкага лоўчага, пра наступнае.
Абскарджаныя, асабліва ж пан падстараста Бутрымовіч, парушаючы прывілеі, правы і вольнасці, ад найяснейшых вялікіх князёў літоўскіх  пратэстоўцам нададзеныя і шчасліва цяпер паноўным найяснейшым Станіславам Аўгустам у 1773 року снежня 30 дня ва ўсіх пунктах і артыкулах пацверджаныя, не толькі да атрымання з ласкі найяснейшага гаспадара літоўскага Аберагальнага ліста прычынялі розныя крыўды і надужыцці звыш нададзеных ім прывілеяў і вольнасцяў, але і пасля атрымання ўжо Напамінальнага ліста крыўдаў такіх рабіць не перастаюць. Напрыклад, разбіўшы гаршкоў першым разам 10100, а другім 2100 штук, болей абпальваць гаршкоў не дазволіў, наслаўшы стральцоў, горны вадою пазаліваў, не дапускаючы займацца гэтым рамяством, якім адзіным забяспечвалі сабе дзённае харчаванне. Мыта, якое ніколі не існавала, у Радчыцку, Нячатаве, Ласіцку і Вітчаўцы ўвёў, спаганяючы скрозь у гэтых месцах па шэсць грошаў, хоць з найменшага чаўна гаршкоў. Па некаторым жа часе наслаўшы пана лоўчага Сандэцкага з стральцамі да 50 чалавек, якія прыбыўшы колькі вазоў калодак з сабою прывозілі. Загадаў грамадзе з’явіцца, быццам бы для выправы на ловы і раптам пабачыўшы Якава Гміра войта, які выслаў у Гродна для ўзяцця Аберагальнага ліста, а таксама і Сцяпана Шпудэйку, які быў пасланы па названы ліст, затрымаў і ў калодкі забіў (з прычыны чаго Сцяпан у нядоўгім часе развітаўся з гэтым светам), а праз тое парушыў і Аберагальны ліст. З цягам жа часу, калі скаржнікі сабраўшы падымнага падатку 200 злотых і чыншу тэрміновага плацяжу таксама 200 злотых, прынеслі такія абскарджанаму падстарасту, той, хоць і даў квіток пра аплату нібы таго падатку, але на самой рэчы вылічыў на сваю карысць за падводы, невядома з якога права ўведзеныя і ўжо пасля атрымання Аберагальнага ліста пасланыя, на астатнія за падымны падатак выдаў, і так скаржнікі з прыбыццём экзэкутара павінны былі паўторна заплаціць 200 злотых падымнага і 100 злотых экзэкутару, а стральцам жа, якіх прывёў для названага дзеяння, дазволіў набраць напояў у вёсцы Вітчаўцы на 200 злотых і тыя грошы вылічыў сабе з падатковых. Наступствам чаго, будучы безперапынна прыціснутыя такім гвалтам, змушаныя былі прыняць самі на сябе плацяжы некаторых падаткаў і павіннасцяў, мінаючы ўсе нададзеныя сабе прывілеі і вольнасці. Гэтым аднак пан падстараста незадаволены, але намагаючыся зубожыць бедных дазвання, пачаў чыніць розныя заборы і рабункі. Напрыклад, летась у часе рускае Піліпаўкі забраў сена 103 вазы, рознае ярыны 35 коп. А сёлета забраў таксама сена з лішкам 40 вазоў і жыта 30 коп, пчолы з вулляў выбраў заранёў і з гэтае прычыны пчолы зусім прапалі. Пра гэткія таму крыўды, рабункі і гвалт мяшчане гарадэнскія ўрачыста скардзяцца і пратэстуюцца, надаючы сабе права выпраўлення гэтае пратэстацыі, якую гэтыя ж гарадэнскія мяшчане як непісьменныя, кожны асобна крыжыкамі ўласнаручна падпісалі (падпісана)
Багдан Баярын войт, Мартын Яроміч, Васько Гмір і Аніська Пешка.

З якіх гэты выпіс з пячаткаю земскай Пінскага павета просьбіту выдадзены (подпіс) паверыў Юзаф Паступальскі земскі рэгент Пінскага павета.

Паводле дакументаў НГАБ у Менску.
На беларускую пераклаў Валер Кісель.

No comments:

Post a Comment